Professionele “zorg” pauze! Welke mogelijkheden bestaan er eigenlijk in België?

Ouderschapsverlof, medische bijstand, tijdskrediet….. Er even tussenuit om te zorgen voor je kinderen of zieke familieleden: we gidsen je door de verschillende mogelijkheden

Als je in België even een stapje terug willen zetten voor de zorg van kinderen of zieke familieleden zijn er verschillende systemen waar je beroep op kan doen. Echter, het onderscheiden van de verschillende mogelijkheden en voorwaarden kan verwarrend zijn.

Themaverloven en Tijdskrediet: balans tussen werk en privé

De themaverloven en tijdskrediet zijn twee veelgebruikte systemen. Ze bieden werknemers de mogelijkheid om tijdelijk hun arbeidsovereenkomst volledig te schorsen of minder te werken, wat hen helpt een beter evenwicht te vinden tussen werk en privéleven.

Themaverloven

Binnen het systeem van de themaverloven, bestaan 4 mogelijkheden:

1. Ouderschapsverlof: Voor de zorg van kinderen tot 12 jaar (of 21 jaar voor zwaar gehandicapte kinderen).
2. Verlof om medische bijstand: Voor de zorg voor zieke familieleden of gezinsleden.
3. Verlof om palliatieve zorg: Voor het verlenen van zorg aan een terminale patiënt.
4. Mantelzorgverlof: Voor erkende mantelzorgers die bijstand verlenen aan kwetsbare personen.

Tijdskrediet

Daarnaast staat het Tijdskrediet, opgesplitst in gemotiveerd tijdskrediet en landingsbanen. Het gemotiveerd tijdskrediet is in grote mate vergelijkbaar met de themaverloven op het vlak van de zorgmotieven waar je je op kan beroepen.  De landingsbanen zijn echter bedoeld voor oudere werknemers die geleidelijk minder willen werken op weg naar hun pensioen.  Hier speelt het zorgmotief niet onmiddellijk.

Belangrijke overwegingen bij Themaverloven en Tijdskrediet

Er bestaat geen exclusieve keuze tussen ofwel de themaverloven ofwel het tijdskrediet. Werknemers kunnen beide systemen benutten, zolang ze aan de specifieke voorwaarden voldoen. Er bestaat evenmin een vaste chronologie. 

Vragen die we moeten stellen om te weten of er beroep kan gedaan worden op een bepaalt systeem:

1. Waarom heb je de  tijd nodig en past dit binnen de motieven van de themaverloven of tijdskrediet? Voldoe je aan de voorwaarden van het motief ?
2. Heb je nog recht op het specifieke systeem?
3. Hoe lang moet je aan het werken zijn bij je werkgever?
4. Hoeveel wil je minder werken?  100% – halftijds minder werken of nog een andere deeltijdse vorm?
5. Moet je op een specifieke manier tewerkgesteld zijn? Volstaat een deeltijdse tewerkstelling of moet je voltijds aan het werken zijn?
6. Hoe lang kan je het systeem aanvragen?
7. Is er een minimumduur die je moet respecteren?
8. Welke formaliteiten moet je vervullen?

Werkgeversrol en weigeringsmogelijkheid

Kan de werkgever weigeren?  Ja, de werkgever kan weigeren als de voorwaarden niet vervuld zijn en in sommige gevallen is de expliciete toestemming van de werkgever vereist.

Loon en uitkeringen tijdens de periode minder werken.

Tijdens deze zorgverloven worden werknemers enkel betaald voor de geleverde prestaties. Als compensatie kunnen uitkeringen  bij de RVA worden aangevraagd.

Tip voor werknemers

Check zeker Break@work op de RVA-website waar je kan controleren wat je tijdens je loopbaan al hebt opgenomen aan themaverloven en tijdskrediet en wat er nog rest.  

CAO 162: flexibele arbeidsregelingen

Naast de themaverloven en het systeem van tijdskrediet biedt CAO 162 eveneens de mogelijkheid voor werknemers met minstens 6 maanden anciënniteit om flexibelere arbeidsvoorwaarden te vragen voor de zorg voor kinderen of zieke familieleden.

Noodsituaties?

In noodsituaties kunnen werknemers ook een beroep doen op het verlof om dwingende reden of ook wel het sociaal verlof of familiaal verlof genoemd dat je kan opnemen voor niet-geplande, dringende gebeurtenissen, zoals bijvoorbeeld onverwachte ziekenhuisopnames van familieleden. In heel veel gevallen is dit onbetaald, tenzij anders geregeld door de sector of het bedrijf.

Ultieme reddingsmiddel: onbetaald verlof?

Vind je toch nog niet je gading in alle mogelijke systemen kan een werknemer ook nog vragen om onbetaald verlof op te nemen, maar dit is absoluut geen gegarandeerd recht en is afhankelijk van het akkoord van de werkgever.

In België hebben werknemers gelukkig diverse opties om even een stapje terug te doen voor hun dierbaren. Belangrijk is om de voorwaarden grondig te bekijken, met de werkgever te overleggen en de beschikbare middelen op een verstandige manier te benutten.